Złota i niebieska godzina

We wcześniejszych wpisach mówiłem już o subtelnej grze światła i cienia w fotografii. Jednak wspominałem o tym w kontekście zdjęć monochromatycznych. Tym razem chciałbym opisać kwestię wpływu światła na zdjęcia robione w kolorze. Mam tu na myśli magię dwóch bardzo konkretnych pór – złotej i niebieskie godziny.
Od temperatury barwowej oświetlenia zależy nastrój naszego zdjęcia. A efekt osiągnięty podczas sesji robionej w trakcie złotej i niebieskiej godziny jest niemal nie do podrobienia. Dlatego te momenty, w których ma się do czynienia z takim światłem, są dla fotografa bardzo cenne. Złota godzina to czas tuż po wschodzie lub tuż przed zachodem słońca. Wbrew nazwie wcale nie trwa on godziny. Zazwyczaj okres idealny do fotografowania trwa około pół godziny. Dlatego sesje w tym oświetleniu muszą być dokładnie zaplanowane, żeby nie zmarnować ani chwili. Zwykle przyjeżdża się na miejsce wcześniej i czeka na odpowiedni moment. A jest na co czekać.
Podczas złotej godziny światło słoneczne jest bardziej miękkie, cieplejsze i bardziej kierunkowe niż w ciągu dnia. W tym czasie słońce znajduje się nisko nad horyzontem, więc jego promienie pokonują większą odległość w atmosferze. Dzięki temu niebieskie i fioletowe fale się rozpraszają, a do Ziemi dociera światło o ciepłej złotej barwie. Co ciekawe, złota godzina po wschodzie słońca różni się od złotej godziny przed zachodem słońca pod względem koloru i jakości światła. O poranku światło ma ciepły pastelowy odcień, lekko wpadający w róż i błękit. Z kolei podczas zachodu słońca, jego promienie wydają się bardziej złote, a czasem wręcz ogniście pomarańczowe. Dlatego ma znaczenie, czy zdjęcia zrobi się rano czy pod wieczór.
Bliską sąsiadką złotej jest godzina niebieska. Ona zapewnia odwrotny efekt. Zamiast złotych i pomarańczowych tonów, dominują głębokie odcienie niebieskiego. Stwarza to nastrój chłodu i tajemniczości. Niebieska godzina to okres krótkiego czasu po zachodzie słońca lub przed jego wschodem, kiedy niebo ma intensywny odcień błękitu, ale jeszcze nie jest zupełnie ciemne. Nie można wtedy dostrzec szczegółów, a jedynie zarysy fotografowanych obiektów. Efekt niebieskiej godziny powstaje z powodu odbicia światła słonecznego przez atmosferę Ziemi. Kiedy Słońce znajduje się poniżej horyzontu, jego promienie rozpraszają się w taki sposób, że niebieskie fale rozchodzą się dość szeroko, co tworzy efekt rozmytego, intensywnie niebieskiego nieba. Z kolei częstotliwości odpowiedzialne za barwy czerwone i pomarańczowe są bardziej skupione i często tworzą czerwonawą linię na horyzoncie.
Podobnie jak w przypadku złotej godziny, niebieska nie trwa pełnych 60 minut. Ta o poranku trwa nieco ponad pół godziny, a ta po zachodzie jest krótsza i z reguły nie przekracza dwóch kwadransów. Poranna niebieska godzina charakteryzuje się głębokimi, chłodnymi błękitami i nieśmiałym różem nieba. Jest to także najzimniejsza pora dnia pod względem odczuwalnej temperatury, więc podczas robienia zdjęć o tej porze warto się uzbroić w cieplejsze ubrania, nawet w środku lata. Natomiast wieczorna niebieska godzina nosi jeszcze w sobie echa ognistych barw zachodu słońca. Wtedy często pojawia się na nich wspomniana wcześniej pomarańczowa linia nad horyzontem, a powietrze drży jeszcze od nagrzanej ziemi.
Zarówno niebieska, jak i złota godzina, mają w sobie nieodparty urok. Efektu naturalnego światła, jakie wtedy występuje nie da się podrobić bez strat na jakości zdjęcia. Sprawia to, że każdy uwieczniony wtedy obraz jest wyjątkowy i oddaje sedno fotografii – uchwycenie chwili.