Balans bieli

Podstawowym czynnikiem odpowiedzialnym za to, żeby w ogóle dało się zrobić zdjęcie jest światło. To ono odbija się od przedmiotów i pada na matrycę aparatu, pozwalając uzyskać ich obraz. Jednak poza tą podstawową funkcją jest jeszcze jedna – nadanie obrazowi barwy. Fotograf, chcąc zapanować nad efektem uzyskanym za pomocą światła, musi opanować korzystanie z funkcji jaką jest balans bieli.
Balans bieli jest niczym innym, jak dostosowaniem parametrów aparatu do panującego wokół oświetlenia. Każde źródło światła ma swoją charakterystyczną temperaturę barwową, co wpływa na wygląd kolorów na zdjęciu. Tymczasem ważne jest, żeby kolorystyka zdjęcia była poprawna, czyli aby białe elementy na zdjęciu były rzeczywiście białe, a kolory były odwzorowane jak najwierniej.
W większości przypadków na jednym planie zdjęciowym występuje kilka źródeł światła o różnej temperaturze barwowej np. sztuczne oświetlenie z lamp miesza się ze światłem dziennym, wpadającym przez okno. W związku z tym poleganie na predefiniowanych ustawieniach balansu bieli lub ręczne ustawianie go za pomocą wprowadzania do aparatu przybliżonej temperatury w stopniach Kelvina nie zbyt efektywnym sposobem.
Balans bieli można precyzyjnie ustawić na kilka sposobów. Pierwszym jest użycie szarej karty. Polega on na ustawieniu aparatu na tryb ręczny, wykonaniu zdjęcia karty pokrytej tzw. szarym 18%. Następnie tego zdjęcia używa się do ręcznego ustawienia balansu bieli. Aparat na podstawie otrzymanej próbki szarości wylicza parametry dla innych kolorów.
Nowocześniejszą technologią, ale działającą na tej samej zasadzie, jest ExpoDisk. Od szarej karty różni go to, że przykłada się go bezpośrednio do obiektywu i robi się przez niego zdjęcie w kierunku źródła światła, mającego oświetlać obiekt na fotografii. Dysk działa jak filtr i przepuszcza tyle promieni, że uzyskany obraz odpowiada osiemnastoprocentowej szarości – tak jak w przypadku szarej karty.
Innym sposobem na uzyskanie precyzyjnego balansu bieli jest pracowanie nad nim w postprodukcji zdjęcia. W tym celu trzeba mieć odpowiednio skalibrowany monitor, żeby nie przekłamywał kolorystyki i fotografować w bezstratnych formatach DNG lub RAW. W przeciwieństwie do plików JPEG, gdzie balans bieli jest trwały i trudno go zmienić bez utraty jakości obrazu, pliki RAW oraz DNG pozwalają na elastyczną edycję balansu bieli w późniejszym czasie, co jest bardzo przydatne w przypadku, gdy na przykład później zmieniamy zdanie co do kolorystyki zdjęcia.
Złapanie idealnego balansu bieli jest szczególnie ważne w przypadku fotografii produktowej. Zdjęcia te są zamieszczane w katalogach i ofertach internetowych, więc realistyczne odwzorowanie kolorów to coś więcej niż tylko kwestia estetyki. To także budowanie wiarygodności przez daną markę. W świecie zdominowanym przez przekaz wizualny, od fotografa zależy nie tylko zadowolenie bezpośredniego klienta, ale także tych, którzy będą kupowali jego produkty.
Nieco inaczej ma się sprawa w przypadku sesji zdjęciowych. Tu jest pole na artystyczne łamanie reguł. Na przykład fotografie młodej pary wcale nie muszą idealnie odwzorowywać rzeczywistości. Tu celem jest oddanie nastroju chwili. W imię tego dopuszczalne jest przesunięcie balansu bieli w stronę ciepłych barw, żeby dodać zdjęciom odrobinę romantyzmu. Z kolei zmiana ustawień w kierunku zimniejszego światła pozwala wydobyć mroźny charakter scen uwiecznianych zimą i sprawić, że odbiorca niemal poczuje chłód śniegu, z którego dzieci lepią bałwana.
Niezależnie od wybranego sposobu, dobieranie balansu bieli jest rzeczą, na którą trzeba zwrócić uwagę podczas robienia zdjęć. Dzięki temu fotograf może ukazać uwieczniane obiekty lub osoby w różnym świetle. Dosłownie! Musi więc je odpowiednio ustawić.